Question | Answer |
Anatomi | organların şekil ve yapısını, yerini, komşuluk ilişkilerini inceleyen bilim dalı.
|
Fizyoloji | organların niteliklerini, işlevlerini ve bu işlevlerini nasıl yerine getirdiklerini inceleyen bilim dalıdır.
| Makroskobik anatomi | Gözle görülebilecek (makro) büyüklükteki organ ve oluşumların yapılarını, şekillerini, birbirleriyle olan ilişkilerini inceleyen anatomi dalıdır. Bölgesel ve sistematik anatomi olarak ikiye ayrılır.
| Bölgesel (Topografik-regional) anatomi | Vücudu oluşturan yapıları bölgelere ayırarak inceleyen anatomi dalıdır.
| Sistematik anatomi | İnsan vücudunu sistemlere ayırarak inceleyen bilim dalıdır.
| Mikroskobik anatomi | Gözle görülemeyecek kadar küçük (mikro) yapıları, mikroskop aracılığı ile inceleyen anatomi dalıdır. Mikroskobik anatomi iki dala ayrılır.
| Histoloji | Dokuların yapısını inceleyen anatomi dalıdır. • Sitoloji | Patolojik anatomi | İnsan dokusunun normal olmayan yapısını inceler.
| Karşılaştırmalı (Comparativ) anatomi | Benzer organ ve yapılar arasında karşılaştırma yaparak inceleyen anatomi dalıdır.
| Baş bölgesi | Kafa (cranialis) ve yüz (facialis) bölgelerinden oluşmuştur
| Boyun | kafa ve gövdeyi birleştiren bölümdür.
| Gövde | Önde; göğüs ve karın, arkada sırt ve bel bölgelerinden oluşur. Göğüs, karın ve leğen olmak üzere üç ana bölümde incelenir.
| Toraks | Göğüs
| Abdominal | Karın
| Dorsal | Sırt
| Lumbal | Bel
| Üst ekstremiteler | Üst ekstremiteler omuz (r. deltoidea), kol (r.brachialis), dirsek (r.cubitis) ön kol (r.antebrachialis) ve el (r. manus) bölgelerinden oluşur.
| Alt ekstremiteler | Kalça (r. glutealis), uyluk (r.femoralis), diz (genus), bacak (r.cruris) ve ayak (r.pedis) bölümlerinden oluşur. Alt extremiteler, her iki alt yandan gövdeye bağlandığı yere perine denir.
| Omuz | deltoid
| Koltuk altı | axillaris
| Üst uzuvlar | ekstremitalis superior
| Alt uzuvlar | ekstremitalis inferior
| cavite- cavum | Vücudumuzda kemik, kas ve zarlarla çevrili boşluklar
| Kafatası boşluğu | Kafatası kemiklerinin çevrelediği, içerisinde beyin, beyincik, hipofiz ve epifiz bezinin yer aldığı boşluktur.
| Omurilik boşluğu (spinalis) | Omurga içinde yer alan ve kafatası boşluğunun devamı şeklinde olan boşluk. Bu boşlukta omurilik yer alır.
| Göğüs boşluğu (Torokal boşluk ) | Ön tarafta göğüs kemiği, arkada sırt omurları, ön yan ve arkada kaburgaların çevrelediği boşluktur. Diyafragma kası, göğüs boşluğunu karın boşluğundan ayırır. Göğüs boşluğunda; akciğerler, kalp, yemek borusu ve soluk borusu bulunur. Ana atardamar (aort), üst ana toplardamarı ve alt ana toplardamarın göğüs bölümü bu boşluktan geçer..
| Plevra | Göğüs boşluğunun iç yüzeyi ve akciğerlerin üzeri ile kaplayan zar.
| Karın boşluğu (abdominal boşluk) | Arkada bel omurları üstte diyafragma, ön arka ve yanlarda kasların çevrelediği boşluktur. Karın boşluğu içinde; karaciğer, safra kesesi, pankreas, dalak, ince ve kalın bağırsaklar, böbrekler, böbrek üstü bezleri, aort ve alt ana toplardamarın karna ait bölümleri bulunur.
| Periton | Karın boşluğu içindeki bazı organların dış yüzeyi ve boşluğun duvarlarını kaplayan zar.
| Leğen (Pelvis) boşluğu | Kalça kemikleri ile omurganın alt kısmı olan sakrum ve kuyruk kemiklerinin çevrelediği boşluk. Pelvis boşluğunda mesane, rektum, kadın ve erkek cinsiyet organları bulunur.
| Frontal (Alın) düzlem | vücudu ön ve arka olarak ikiye ayıran düzlemdir.
| Median (Orta) düzlem | Vücudun ortasından geçen, yere dikey inen düzlemdir. Vücudu sağ ve sol olarak iki eşit parçaya ayırır.
| Transvers (Enine) düzlem (horizontale) | vücudu üst ve alt bölümlere ayıran düzlemdir.
| Sagital düzlem | Vücudu sağ ve sol olarak ayırır.
| Anatomik Duruş | Kişi, ayakta dik durur vaziyette; kollar yanda ve sarkık, avuç içi hafif öne dönük, ayaklar ve topuklar birleşik, öne doğru bakan pozisyona, denir.
| Süperior | Üst, üst tarafta olan
| İnferior | Alt, alt tarafta olan
| Anterior | Ön, ön tarafta bulunan
| Posterior | Arka, arkada bulunan
| Dexter | Sağ, median düzleme göre sağdaki
| Sinister | Sol, median düzleme göre soldaki
| Median | Orta, ortada bulunan
| İntermedius | İki oluşum arasında
| Lateral | Dış, dış yan median düzleme uzak
| Medial | İç taraf, median düzleme yakın
| Dorsal | Sırt taraf, sırta ait
| Ventral | Önde, ön tarafta, karına ait
| Centralis | Merkez
| Perifer | Merkezden uzakta, uç
| Apicalis(Apex) | Tepe, üst kısım
| Basalis(basis) | Taban
| Superfacialis | Yüzeysel
| Profundus | Derin
| Cranialis | Baş tarafında
| Cauidalis | Ayak tarafında
| İnternus | İç
| Externus | Dış
| Proximal | Merkez ya da gövdeye yakın
| Distal | Merkez ya da gövdeye uzak
| Horizontal | Yatay
| Vertical | Dikey
| Transvers | Enlemesine
| Ren | böbrek
| Kardio | kalp
| Arter | atardamar
| Gaster | mide
| kardiyovasküler | Kalp ve damarla ilgili.
| Appendix | kör bağırsağın uzantısı,
| ectomy | ameliyatla alma, çıkarma.
| Onkoloji | Kanser (tümör) bilimi.
| Humerus | Kol kemiği
| Kosta | Kaburga
| ligament | Bağ
| Ovum | Kadın üreme hücresi
| Atrium(atriyum) | Kalbin kulakcıkları
| Radiks | Kök
| Apex | Uç, tepe
| Cervix | Boyun
| Spermatozoa | Erkek üreme hücresi
| Cancer (kanser) | Kötü huylu tümör
| Kolera | Ağır bağırsak enfeksiyonu
| Gastrik | Mide ile ilgili
| Guatr | Troid bezinin büyümesi
| Gonad | Er bezi, cinsiyet bezi
| jermisid | Mikrop öldürücü madde.
| anoreksi | Yiyememe durumu.
| dispne | Güç solunum.
| Sistol | kalp kasının kasılma devresi.
| Hiper | Yüksek.
| Adrenal | Böbreğin yanında.
| Antebrachium | Ön kol.
| Bilateral | iki taraflı.
| Circum | Çevresinde.
| Endocardium | Kalbin iç yüzünü saran zar.
| Ekspirasyon | Soluk verme.
| Pericard | Kalp çevresinde
| Prevertebral | Omurga önü.
| transfüzyon | Damar yoluyla kan verme, kan nakli.
| anüri | İdrar kesilmesi.
| antipiretik | Ateş düşüren.
| dejenerasyon | Dokuların bozulması.
| dislokasyon | Çıkık yerinden ayrılma.
| disüri | Ağrılı idrar yapma.
| infertil | Verimsizlik, kısırlık.
| irreversibl | Geriye dönüşü olmayan.
| obstruksiyon | Engel, tıkama.
| psödo | Sahte, yalancı.
| menenjit | beyin zarı iltihabı.
| Sinüzit | sinus iltihabı.
| Nefrit | böbrek iltihabı.
| Tüberküloz | verem hastalığı.
| Tonsillektomi | Bademciklerin ameliyatla çıkarılması.
| Ultrasonografi | Ses dalgaları yansımasının çizelge hâlinde kaydedilmesi.
| Endoskop | İçi boş organları incelemeye yarayan ucu ışıklı alet.
| Hücre | Canlı organizmayı oluşturan en küçük ve işlevsel birim
| Hücrelerin temel ortak özellikleri | -Bölünerek çoğalırlar.- Hareket ederler. - İç ve dış etkenlerle uyarılırlar. - Büyüyüp gelişirler. - Madde değişimi ve taşınmasını sağlarlar.
| Sitoplazma | Hücre çekirdeği (nukleus) ile hücre zarı (plazmalemma) arasında yer alan saydam çiğ yumurta akı kıvamında bir sıvı kısım. Organeller, cansız maddeler ve hücre içi sıvıdan oluşur.
| Organel | Sitoplazmada bulunan fiziksel ve işlevsel özellikleri olan yapılar
| Endoplazmik Retikulum (ER) | hücre içinde ve dışında madde taşınmasında rol oynayan kanalcıklar sistemi
| Granüllü ER | Zarlarında ribozom bulunan ER. Protein sentezi yapar ve depolar.
| Granülsüz ER(Düz ER ) | Zarlarında ribozom yoktur. Steroid hormonların, lipitlerin, glikojenin sentezinde rol oynar. Özellikle kas hücrelerinde kalsiyum depo eder.
| Ribozom | Protein sentezi yapan organel Yapısında RNA ve protein bulunur.
| Golgi aygıtı | Salgı üreten, bu salgıları depolayan organel
| Mitokondri | solunum ve enerji yapan ve enerji depolayan merkezidir.
| Lizozomlar | içindeki enzimlerle hücrenin sindirim ve savunma görevini yapar. Makrofaj ve lökosit hücrelerinde çok sayıda bulunur. Lizozomların etkileri | Otolizis | hücrenin kendisini sindirmesi
| Sentrozom | Hücrenin hareket merkezidirler. Hücrenin mitoz bölünmesi esnasında kromozomların tutundukları iplikçikleri yaparlar.
| Peroksizom | Oksidaz enzimi içerir. Hücre için zararlı maddeleri oksitleyerek zararsız hâle getirir. Peroksizomların sayıları, karaciğer ve böbrek hücrelerinde çoktur.
| Mikrotubuluslar | Sentrozomlar tarafından üretilir. Granül, vezikül ve mitokondrilerin taşınmasında rol oynar.
| Mikrofibriller | Protein molekülünden oluşmuş ipliksi yapılardır. Kas, sinir ve epitel hücrelerinde bulunurlar. Myofibriller, kas yapıda bulunup kasılmayı sağlar. Nörofibriller, sinir hücresinde duyu iletimi; sağlar
| Seçici geçirgenlik (selektifpermeabilite) | Hücre zarının Çift katlı lipid tabakasından dolayı, yağda eriyen maddeler zardan kolaylıkla geçmesi . Yağda eriyemeyen maddeler, protein moleküllerine tutunarak geçerler.
| Hücre Zarının Fonksiyonları | - Hücre içi ve dışı sıvıların birbirine karışmasını engeller. -Sitoplazmayı çevreler ve hücrenin yapısını korur.- Hücre içi aktiviteleri uyararak reseptör görevi yapar. - Hücre dışından gerekli maddeleri hücre içine alır, hücre içinden de bazı maddeleri hücre dışına verir.
| Difüzyon | Eriyebilir madde moleküllerinin kendi hareketleriyle, enerji harcamadan, çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçmeleridir.
| Basit difüzyon | Yağda eriyebilen bazı molekül ya da iyonların (alkol, O2, CO2) çok yoğun ortamdan az yoğun ortama enerji sarf etmeden geçmeleridir.
| Kolaylaştırılmış difüzyon | Yağda erime özelliği olmayan bazı molekül ve iyonların (glikoz ve aminoasitler), çok yoğun ortamdan az yoğun ortama taşıyıcı protein moleküllerine tutunarak geçmeleridir.
| Ozmoz | Hücre zarından suyun difüzyonu. (yoğunluk farkıyla oluşan su hareketi) Yoğunluk eşitlenince geçiş durur.
| Aktif taşıma | Hücre zarından molekül ve iyonların taşıyıcı molekül aracılığıyla ve enerji harcayarak az yoğun ortamdan çok yoğun ortama geçmeleridir
| Endositoz | Makromoleküler maddelerin ve partiküllerin hücre duvarı cepleşerek hücrenin içine alınması
| Ekzositoz | Makromoleküler maddelerin ve partiküllerin hücre duvarı cepleşerek hücre dışına çıkması |